España, Portugal, Brasil e Arxentina subscribiron este mércores o denominado 'Tratado de Compostela' que posibilitará axilizar as extradicións —coa redución de prazos para efectuar a entrega nun prazo de 30 días— e loitar contra o crime organizado, entre o que inclúen o terrorismo; a pena de morte; a cadea perpetua; e trátaa de seres humanos, entre outros delitos trasnacionales.

Así explicouno na rolda de prensa posterior ao acto de sinatura o ministro de Xustiza español, Francisco Caamaño, quen incidiu en que con este tratado abriron "liñas importantes de traballo" que pretende seguir impulsando na área Iberoamericana para que outros países se sumen ao que supón, segundo destacou, unha "peza xurídica fundamental" e un instrumento "áxil" para a loita contra a criminalidade transfronteiriza e contra a impunidade.

Deste modo, avogou por cooperar para "conformar, como xa existe en Europa, un espazo de seguridade e de xustiza común". "Mellorando e axilizando a cooperación e eficacia xudicial entre os nosos países seremos máis eficaces en defender os dereitos e liberdades dos nosos cidadáns e combater ese crime globalizado que se dá no mundo de hoxe", aseverou Caamaño.

En canto ás liñas de traballo, trasladou a "aposta decidida" dos gobernos dos países asinantes e de toda a comunidade Iberoamericana "para que no ano 2015 sexa certa a moratoria da pena de morte no mundo". Ao respecto, recordou que así estívoo a facer o presidente do Goberno central, José Luis Rodríguez Zapatero.

Neste sentido, comentou que abriron unha liña de traballo "para actuar fronte á pena de morte e fronte a outra forma de pena, que é un trato inhumano e degradante, como é a cadea perpetua". "Consideramos que toda persoa que cometeu un crime ten dereito a cumprir a súa condena, pero que no horizonte teña a posibilidade de volver á sociedade. Imos traballar conxuntamente nesa dirección", expuxo.

Outra liña, centrarase na loita contra a corrupción, ante o que apostou o ministro español por reforzar as vías de información co fin de "evitar o branqueo de capitais, os delitos trasnacionales e o crime organizado entre os nosos países, e trátaa de seres humanos, un tema que cada vez preocupa máis".

Programa específico

"Imos abrir un programa específico para analizar que podemos facer nos nosos países e na comunidade Iberoamericana para favorecer o retorno das vítimas no caso de trata de seres humanos, se así deséxano, aos seus países, informándoos e dando o respectivo apoio", resaltou.

Por iso, considerou este tratado unha "peza xurídica fundamental" de colaboración fronte aos que violan as fronteiras para cometer crimes. "Actuamos en positivo e xeramos globalización para loitar contra esas formas de criminalidade", afirmou Caamaño.

Deste modo, insistiu en que os catro estados asinantes desexan que "pronto se sumen outros países iberoamericanos" a este tratado que simplifica o proceso de extradición, xa que este tratado está aberto á adhesión de todos os países da Conferencia de Ministros de Xustiza dos Países Iberoamericanos (Comjib).

Por parte de Portugal, asinou o acordo o ministro de Xustiza, Alberto Martins; por Brasil, o seu viceministro de Xustiza, Rafael Favetti; e por Arxentina, a coordinadora xeral do Ministerio de Xustiza, Seguridade e Dereitos Humanos, Adriana Alfonso. O acto, celebrado no Pazo de Fonseca e ao que asistiron numerosas autoridades, foi presentado polo reitor da Universidade de Santiago (USC), Juan Casares Long.

Ao respecto, a representante arxentina sumouse ás palabras de Caamaño e considerou que supón o "inicio dun camiño" no que van afondar nas liñas de cooperación. "Vaise dar maior eficacia e rapidez ás extradicións", aseveró.

Nesta liña, o viceministro de Xustiza de Brasil, Rafael Favetti, sinalou que o tratado "simplifica e dá celeridade" á extradición e afirmou que revela a "absoluta confianza" entre os países asinantes, ademais de avogar pola "ampliación do diálogo entre países para mellorar a seguridade de todos os que viven" nos estados asinantes.

"instrumento moi importante"

Tamén o ministro de Portugal destacou que se trata dun "instrumento moi importante no combate do crime", que supón a simplificación de procedementos para as regras de acción xudicial. "É un paso importante e un camiño que ten grandes posibilidades no futuro".

Caamaño apuntou que apostan polos mecanismos electrónicos porque na actualidade o trámite de extradición se fai a través de "soporte papel", e o uso de formularios bilingües para non ter ningún problema de interpretación.

O 'Tratado de Compostela', ademais, dá cabida á entrega de nacionais, salvo impedimento constitucional. En todo caso, os países que entreguen aos seus propios nacionais poderán condicionar a devandita entrega á posterior devolución da persoa para que cumpra a condena no seu país de orixe de xeito inmediato. En caso de denegación da extradición por impedimento constitucional refórzase o compromiso de axuizar a persoa no territorio da parte requirida.

Outro dos aspectos que se inclúe no tratado é a posibilidade de aceptar as solicitudes de detención provisional a través de Interpol, o que permite asegurar a entrega mediante a detención provisional da persoa reclamada, en tanto se recibe a solicitude formal de extradición, sen mingua dos dereitos e garantías do reclamado, pois a devandita detención está sometida a un prazo perentorio e, por suposto, a control xudicial.

Acurtar prazos

Os países asinantes tamén intentaron acurtar prazos, declarando de forma xenérica a necesidade de actuar de forma áxil, e introducindo un prazo de 30 días para efectuar a entrega, unha vez adoptada a decisión que concede a extradición.

Así mesmo, a introdución do mecanismo de entrega temporal, co fin de evitar que a suspensión da entrega por cumprimento de responsabilidades pendentes no Estado requirido entorpeza o procedemento penal en curso no requirente.

Tamén destaca a inclusión dunha base xurídica para o procedemento simplificado de extradición, polo que cando a persoa reclamada consinta na súa extradición de forma libre e voluntaria poderá ser entregada sen ulteriores trámites. Con iso, "non soamente se reduce considerablemente a duración do procedemento, senón que se permite unha rápida actuación da xustiza en beneficio das vítimas e dos dereitos do propio imputado".